Yargıç Nedir – Yargıç Nasıl Olunur – Yargıç Ne Kadar Kazanır?

Yargıç Nedir?

Yargıç; mahkemelerde tarafsız bir şekilde hukuk kurallarına göre karar veren, davaları yöneten ve adaletin sağlanmasını sağlayan yüksek nitelikli kamu görevlisidir.
Ceza davaları, hukuk davaları, idari davalar gibi farklı alanlarda görev yapabilirler.
Yargıçlar, delilleri değerlendirir, tanıkları dinler, tarafları dinler ve mevcut yasalar çerçevesinde bağımsız ve tarafsız bir hüküm verirler.

Yargıçlık mesleği, devletin adalet mekanizmasının temel direklerinden biridir.
Bu meslek, yüksek sorumluluk, tarafsızlık, dürüstlük ve güçlü hukuk bilgisi gerektirir.
Bir yargıç verdiği her kararda toplumun güvenine layık olmalı ve adalet duygusunu yaşatmalıdır.

Yargıç Nasıl Olunur?

Yargıç olmak için izlenmesi gereken temel adımlar şunlardır:

1. Hukuk Fakültesinden Mezun Olmak
   Öncelikle Türkiye'deki bir hukuk fakültesinden 4 yıllık lisans eğitimi tamamlanmalıdır.

2. Hukuk Mesleklerine Giriş Sınavına Girmek (2024 itibarıyla şart)
   Hukuk fakültesi mezunları, "Hukuk Mesleklerine Giriş Sınavı"nı başarıyla geçmelidir.

3. Adli Yargı Hakim ve Savcı Yardımcılığı Sınavına Girmek
   ÖSYM tarafından yapılan Adli Yargı Hakim ve Savcı Yardımcılığı Sınavı’ndan gerekli puanı almak gerekir.

4. Mülakatı Geçmek
   Sınavı geçen adaylar, Adalet Bakanlığı tarafından yapılan sözlü mülakatlara çağrılır. Burada genel kültür, özgüven, muhakeme yeteneği gibi kriterler değerlendirilir.

5. Hakim ve Savcı Yardımcılığı Süreci
   Mülakatı da başarıyla geçenler, 3 yıl sürecek olan Hakim ve Savcı Yardımcılığı eğitimine tabi tutulur. Bu süreç hem teorik eğitim hem de adliyelerde uygulamalı staj içerir.

6. Yeterlik Sınavı
   3 yıl sonunda yapılan yeterlik sınavını da başarıyla geçen adaylar, yargıç olarak göreve başlarlar.

Hangi Okul ya da Eğitim Gerekir?

Yargıç olmak için aşağıdaki eğitimler zorunludur:

• Hukuk Fakültesi (4 yıllık lisans eğitimi)
  (İstanbul Üniversitesi, Ankara Üniversitesi, Galatasaray Üniversitesi, Marmara Üniversitesi gibi prestijli hukuk fakülteleri tercih edilir.)

Ayrıca kariyer boyunca meslek içi eğitimler de alınır:

• Hakim ve Savcı Yardımcılığı Eğitim Programı

• Adalet Bakanlığı tarafından düzenlenen hizmet içi hukuk seminerleri

• Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararları ve insan hakları hukuku eğitimleri

Sürekli kendini yenilemek ve gelişen hukuki normları takip etmek yargıçlıkta çok önemlidir.

Kimlere Uygun?

Yargıçlık mesleği şu özelliklere sahip bireyler için uygundur:

• Tarafsız ve adil düşünebilen bireyler

• Hukuk bilgisine hakim ve analiz yeteneği güçlü kişiler

• Soğukkanlı, sabırlı ve dikkatli olanlar

• İleri düzeyde yazılı ve sözlü iletişim becerisine sahip bireyler

• Yüksek ahlaki değerlere ve sorumluluk bilincine sahip olanlar

• Detaylara dikkat eden, objektif karar verebilen kişiler

• Yoğun dosya yükü ve uzun duruşma süreçlerinde motivasyonunu koruyabilen bireyler

Özellikle adalet duygusu gelişmiş, toplumsal sorumluluk hissi olan bireyler bu meslekte başarılı olabilirler.

Günlük / Haftalık Çalışma Saatleri

Yargıçların çalışma saatleri mahkemelerin işleyişine bağlıdır:

• Haftalık ortalama 40 saat çalışılır.

• Duruşmalar genellikle hafta içi sabah 09:00 – akşam 17:00 saatleri arasında yapılır.

• Dosya inceleme ve karar yazma süreçleri nedeniyle duruşmalar dışında da ek çalışma gerekebilir.

• Özellikle ağır ceza mahkemeleri ve büyük şehirlerdeki mahkemelerde dosya yükü nedeniyle zaman zaman fazla mesai yapılabilir.

Çalışma saatleri sabit gibi görünse de, iş yüküne göre esneklik gerekebilir.

Yıllık İzin Hakkı ve Tatil Durumu

• Yargıçlar, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu kapsamındadır ve yılda 30 gün ücretli yıllık izin hakları vardır.

• Adli tatil döneminde (20 Temmuz - 1 Eylül) mahkemelerde işler büyük ölçüde yavaşlar, bu dönemde yıllık izin kullanan hakim ve savcılar olur.

• Resmi tatillerde çalışılmaz. Ancak acil durumlarda (örneğin tutukluluk süreleri) nöbetçi mahkemelerde görev alınabilir.

Yıllık izinlerin kullanımı mahkemenin iş yoğunluğuna göre planlanır.

Yargıç Ne Kadar Kazanır?

Yargıç maaşları görev yılına, derece ve kademeye göre değişiklik gösterir:

• Yeni başlayan bir yargıç: Aylık 65.000 TL - 75.000 TL arasında maaş alır (2025 itibarıyla).

• 5 yıl ve üzeri deneyime sahip yargıçlar: Aylık 80.000 TL - 90.000 TL arasında maaş alabilir.

• Ağır ceza mahkemesi başkanları, istinaf mahkemesi üyeleri gibi üst kademe yargıçlar: 100.000 TL'nin üzerinde maaş alabilirler.

• Maaşlara ek olarak görev tazminatları, ek gösterge farkları gibi yan ödemeler de bulunur.

Görev yapılan şehir (büyükşehir veya taşra) ve mahkemenin türü (asliye, ağır ceza, idare mahkemesi vb.) maaş üzerinde etkili olabilir.

Sosyal Haklar

Yargıçlar geniş sosyal haklara sahiptir:

• SGK kapsamında sağlık ve emeklilik sigortası

• Görev tazminatı ve ek göstergelerle yüksek emeklilik maaşı

• Kıdem tazminatı

• Yurt içi ve yurt dışı mesleki eğitim imkanları

• Lojman imkanı (özellikle taşra yerlerinde)

• Görev sırasında ve sonrasında güvenlik koruması (özellikle ceza yargıçları için)

• Eşi ve çocukları için sağlık yardımları

• Yargıtay üyeliği gibi üst kariyer basamaklarına yükselme şansı

Ayrıca uzun yıllar görev yapan yargıçlara onursal unvanlar ve ödüller de verilmektedir.

İş Bulma Alanları ve Potansiyeli

Yargıçlar için temel iş alanları şunlardır:

• Adli Yargı Mahkemeleri (Asliye Hukuk, Asliye Ceza, Ağır Ceza Mahkemeleri vb.)

• İdari Yargı Mahkemeleri (İdare Mahkemeleri, Vergi Mahkemeleri)

• Bölge Adliye ve Bölge İdare Mahkemeleri (İstinaf mahkemeleri)

• Yargıtay ve Danıştay gibi yüksek yargı organları (kıdem ve atama yoluyla)

• Anayasa Mahkemesi üyeliği (seçimle gelen yargıçlar)

Görev süresi ve başarıya göre kariyer ilerlemesi mümkündür.

Türkiye’de Yapılabilirliği

Türkiye’de yargıçlık mesleği oldukça prestijli ve ihtiyaç duyulan bir meslektir:

• Adalet sisteminde personel açığı dönem dönem yaşanmakta ve düzenli hakim-savcı alımları yapılmaktadır.

• Yeni adliyelerin kurulması, istinaf mahkemelerinin artması, ihtiyacı sürekli canlı tutmaktadır.

• Toplumda hukuka güvenin artırılması için nitelikli yargıçlara her zaman ihtiyaç vardır.

Bu nedenle Türkiye’de yargıçlık, istikrarlı, saygın ve uzun vadeli bir kariyer imkânı sunar.

Kaç Yaşında Başlanabilir, Kaç Yaşına Kadar Sürdürülebilir?

Başlama yaşı:

• Hukuk fakültesinden mezun olduktan ve sınav süreçlerini tamamladıktan sonra genellikle 24-28 yaşları arasında yargıçlık mesleğine başlanır.

Sürdürme yaşı:

• Yargıçlar 65 yaşına kadar aktif görev yapabilirler.

• Yüksek yargı organlarında görev yapanlar için emeklilik yaş sınırı değişebilir.