Hâkim Nasıl Olunur ? Hâkim Ne Kadar Kazanır ?

Meslek Tanımı

Hâkim, mahkemelerde tarafsız bir şekilde davaları inceleyen, delilleri değerlendiren, hukuki normlara göre karar veren yargı mensubudur. Hâkimler, hukukun üstünlüğü ilkesi doğrultusunda, adaletin tesisi ve toplumsal düzenin korunması amacıyla görev yapar. Ceza, hukuk, idare ve vergi yargısı gibi alanlarda farklı türde hâkimler bulunur.

Türkiye’de hâkimler, Adalet Bakanlığı ve Hâkimler ve Savcılar Kurulu (HSK) tarafından belirlenen kriterler çerçevesinde mesleğe alınır. Hâkimlik, yüksek dikkat, tarafsızlık, etik değerlere bağlılık ve güçlü bir hukuk bilgisi gerektirir. Davaları yöneten, yargılama sürecini sürdüren ve nihai hükmü veren kişilerdir.

Hâkim Nasıl Olunur ?

Hâkim olmak isteyen bireylerin, hukuk fakültesi mezunu olması ve Adalet Bakanlığı tarafından yapılan hâkimlik sınavlarını başarıyla geçmesi gerekir. Aşağıda bu süreç adım adım açıklanmıştır.

1. Lise Eğitimi

Hâkim olmak isteyen bireyler öncelikle eşit ağırlık (TM) alanında eğitim veren bir liseden mezun olmalıdır. Tercih edilen lise türleri:

• Anadolu Lisesi

• Fen Lisesi (eşit ağırlık geçişi)

• Sosyal Bilimler Lisesi

• Özel Kolejler

YKS’de hukuk fakültesine giriş için Eşit Ağırlık puan türü ile başarı sağlanmalıdır.

2. Hukuk Fakültesine Giriş

YKS (Yükseköğretim Kurumları Sınavı) sonucuna göre hukuk fakültesi kazanmak gerekir. Türkiye'de hukuk fakültelerine yerleşebilmek için genellikle ilk 50.000 başarı sıralaması şartı aranır (YÖK kararı ile belirlenmiştir).

Hukuk fakültesi eğitimi:

• 4 yıl (8 yarıyıl) sürelidir

• Medeni hukuk, ceza hukuku, anayasa hukuku, ticaret hukuku, idare hukuku gibi temel alanlarda eğitim verilir

• Mezun olanlara “Hukuk Lisansı Diploması” verilir

3. Hâkimlik ve Savcılık Sınavına Başvuru

Adalet Bakanlığı, yılda en az bir kez olmak üzere Hâkim ve Savcı Adaylığı Giriş Sınavı düzenler. Sınav türleri:

• Adli Yargı Hâkim ve Savcı Adaylığı Sınavı

• İdari Yargı Hâkim Adaylığı Sınavı

Başvuru şartları:

• Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak

• Hukuk fakültesi mezunu olmak

• 35 yaşını doldurmamış olmak

• Adli sicil kaydının temiz olması

• KPSS şartı yoktur, bu sınav ayrı yapılır

4. Yazılı ve Sözlü Sınav

ÖSYM tarafından yapılan yazılı sınav:

• Çoktan seçmeli test

• Hukuk bilgisi, genel kültür, Türkçe ve mantık soruları içerir

• Başarılı olanlar sözlü sınava alınır

Sözlü sınav Adalet Bakanlığı’nda yapılır ve adayın:

• Hukuki bilgi düzeyi

• Yargı etiği

• İfade yeteneği

• Mesleğe uygunluğu

değerlendirilir.

5. Hâkim – Savcı Adaylığı (Staj)

Sınavları başarıyla geçen adaylar, 2 yıl süren hâkim-savcı adaylığı eğitimine alınır:

• 1. dönem: Akademik eğitim (Adalet Akademisi)

• 2. dönem: Mahkemelerde uygulamalı staj

• 3. dönem: Seçim dönemi (adli veya idari yargı tercihi)

Staj sonrası değerlendirme ile yeterli görülen adaylara hâkimlik ruhsatı verilir ve kura çekilerek görev yerleri belirlenir.

Hangi Okul ya da Eğitim Gerekir ?

Hâkim olabilmek için:

• Lise mezunu olmak (eşit ağırlık alanı tercih edilir)

• Hukuk fakültesinden mezun olmak

• Adalet Bakanlığı'nın yazılı ve sözlü sınavlarını geçmek

• 2 yıl süren hâkim-savcı adaylığı eğitimini tamamlamak gerekir

Eğitim alınabilecek bazı hukuk fakülteleri:

• Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi

• İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi

• Marmara Üniversitesi

• Galatasaray Üniversitesi

• Hacettepe Üniversitesi

• Dokuz Eylül Üniversitesi

• Koç Üniversitesi

• TOBB ETÜ

Kimlere Uygun ?

Hâkimlik mesleği aşağıdaki özelliklere sahip bireyler için uygundur:

• Hukuk sistemine hâkim ve sürekli öğrenmeye açık

• Tarafsız ve objektif karar verebilen

• Analitik düşünebilen ve mantıklı muhakeme kurabilen

• Sabırlı, dikkatli ve sorumluluk bilinci yüksek

• Etik değerlere bağlı ve adalet duygusu gelişmiş

• Yazılı ve sözlü iletişim becerileri kuvvetli

• Uzun süreli ve ciddi kararları taşıyabilecek psikolojik dayanıklılığa sahip bireyler

Günlük / Haftalık Çalışma Saatleri

Hâkimlerin çalışma süresi görev yerine ve mahkeme yoğunluğuna göre değişir.

• Resmî mesai: 08.30 – 17.30

• Yoğun dosya ve duruşma temposuna göre esnek çalışılabilir

• Duruşma günleri erken saatlerde başlar ve akşama kadar sürebilir

• Hafta sonları ve tatillerde duruşma yapılmaz, ancak karar ve gerekçeler üzerinde çalışma gerekebilir

• Aile mahkemesi, ceza mahkemesi, sulh ceza hâkimliği gibi farklı dairelerde iş yükü farklılık gösterebilir

Yıllık İzin Hakkı ve Tatil Durumu

Hâkimlerin izin ve tatil hakları 2802 sayılı Hâkimler ve Savcılar Kanunu kapsamında düzenlenmiştir:

• 1 – 10 yıl hizmet: 20 gün yıllık izin

• 10 yıl üzeri: 30 gün yıllık izin

• Resmî tatillerde görev yapılmaz

• Duruşmasız yaz aylarında yıllık izin kullanımı yaygındır

• Evlilik, doğum, hastalık, ölüm gibi özel durumlar için mazeret izinleri verilir

Ortalama Maaşlar (Türkiye Şartlarında)

2025 yılı itibariyle Türkiye’de görev yapan hâkimlerin maaşları görev unvanı, kıdem ve mahkeme türüne göre değişmektedir:

Yeni Başlayan Hâkim

• Adli yargı hâkimi: 45.000 TL – 50.000 TL

• İdari yargı hâkimi: 48.000 TL – 55.000 TL

• Ek ödeme ve tazminatlarla: 60.000 TL’ye kadar çıkabilir

Deneyimli ve Kıdemli Hâkim

• 10 yıl ve üzeri tecrübeli hâkim: 65.000 TL – 80.000 TL

• Ağır ceza hâkimi veya daire başkanı: 85.000 TL – 100.000 TL+

Yüksek Yargı (Yargıtay, Danıştay)

• Yargıtay/Danıştay üyesi: 110.000 TL – 130.000 TL

• Daire başkanı: 140.000 TL – 160.000 TL

Sosyal Haklar

Hâkimler, diğer kamu görevlilerinden farklı olarak daha geniş sosyal haklara sahiptir:

• SGK güvencesi (emeklilik, sağlık)

• Lojman imkânı (görev yerinin büyüklüğüne göre)

• Yolluk ve harcırah ödemeleri

• Görev tazminatları

• Görevde yükselme ve derece ilerlemesi

• Uzmanlık tazminatı

• Yargı mensubu sosyal tesislerinden yararlanma hakkı

• Güvenlik görevlisi tahsisi (gerekli görülürse)

İş Bulma Alanları ve Potansiyeli

Hâkimlerin görev alabileceği mahkemeler ve yargı alanları şunlardır:

• Sulh Ceza Hâkimliği

• Asliye Ceza/Hukuk Mahkemeleri

• Ağır Ceza Mahkemeleri

• Aile Mahkemeleri

• İş Mahkemeleri

• İcra Hukuk Mahkemeleri

• İdare ve Vergi Mahkemeleri

• Bölge Adliye Mahkemeleri (İstinaf)

• Yargıtay – Danıştay

• Anayasa Mahkemesi (seçimle gelen üyelik)

Türkiye’de adalet sisteminin işleyişi için her yıl çok sayıda hâkime ihtiyaç duyulmaktadır. Yeni adliyelerin açılması ve dava dosya artışı, mesleğin sürekli personel gereksinimini doğurur.

Türkiye’de Yapılabilirliği

Hâkimlik mesleği Türkiye’nin tüm il ve ilçelerinde yapılabilir. Her adliye bünyesinde farklı türde mahkemeler bulunduğu için görevlendirme çeşitlilik arz eder. Kura usulüyle atama yapıldığı için mesleğe başlayan hâkimler genellikle küçük şehirlerde görev alır. Kıdem arttıkça büyük şehirlere tayin imkânı doğar.

Kaç Yaşında Başlanabilir, Kaç Yaşına Kadar Sürdürülür ?

• Hukuk fakültesi mezuniyet yaşı: 22 – 24

• Hâkimlik sınavı sonrası göreve başlama: 25 – 27 yaş

• Yargı görev yaşı sınırı: 65

• Yüksek yargı üyeleri için 67 yaşına kadar görev devam edebilir

• Emekli olduktan sonra arabuluculuk, akademik görev ve danışmanlık yapılabilir