Aktar Nasıl Olunur ? Aktar Ne Kadar Kazanır ?

Meslek Tanımı

Aktar, bitkisel ürünler, baharatlar, doğal karışımlar, yağlar, şifalı otlar, bitki çayları, kurutulmuş meyve ve köklerle sağlık destekleyici ürünlerin satışını yapan esnaf meslek grubudur. Aktarlık, geleneksel tıp bilgisinin ve bitkisel ürün kullanımının yaygın olduğu topluluklarda tarih boyunca önemli bir yere sahip olmuştur. Türkiye’de özellikle Osmanlı’dan bu yana köklü bir aktar kültürü vardır.

Aktarlar, sadece ürün satan kişiler değil; aynı zamanda ürünleri tanıtan, müşterinin şikâyetine göre doğal destek sunan, ölçü ve doz ayarlaması yapan kişilerdir. Günümüzde aktarlık, geleneksel bilgilerle birlikte modern bitkisel ürün bilgisini birleştiren bir uzmanlık alanına dönüşmüştür. Bazı aktarlar kendi karışımlarını hazırlar, bazıları da markalı ürünlerin satışını yapar.

Aktar Nasıl Olunur ?

Aktar olmak için belirli bir lisans ya da ön lisans zorunluluğu bulunmaz. Ancak sektörde deneyim, bilgi birikimi ve doğru ürün kullanımı oldukça önemlidir. Mesleğe giriş genellikle usta-çırak ilişkisiyle başlar, zamanla bilgi birikimi ve müşteri deneyimiyle gelişir.

Aşağıda aktar olmak isteyenler için izlenmesi gereken adımlar yer almaktadır:

1. Bitkisel Ürün ve Baharat Bilgisi Kazanmak

Aktarlık için öncelikle temel düzeyde şu konularda bilgi sahibi olmak gerekir:

• Şifalı bitkilerin isimleri, faydaları ve kullanımı

• Baharat çeşitleri ve gıda dışı kullanım alanları

• Bitki çayları ve karışım teknikleri

• Bitkisel yağlar ve kozmetik destekler

• Kurutma, saklama ve raf ömrü bilgisi

• Uyumlu ve uyumsuz bitki karışımları

Bu bilgiler kurs, kitap, meslek ustalarından öğrenme veya doğrudan deneyimle elde edilebilir.

2. Ustalık Eğitimi ve Sertifika Almak

Aktarlık mesleği, meslek erbabı statüsünde yürütüldüğü için çıraklık ve kalfalık sistemi geçerlidir. Adaylar:

• Halk eğitim merkezlerinde ya da meslek odalarında

• “Baharatçılık ve Aktarlık” alanında

• Kalfalık ve ardından ustalık belgesi alabilir

Bu belgelerle kendi iş yerini açma ve esnaf siciline kayıt olma hakkı kazanılır.

3. Staj veya Çıraklık Yapmak

En etkili öğrenme yöntemi, bir aktar yanında çıraklık veya staj yapmaktır. Bu süreçte:

• Bitkileri tanımak

• Karışım hazırlama tekniklerini öğrenmek

• Müşteri iletişimi

• Raf düzeni ve dükkan yönetimi

• Sipariş ve tedarik süreçleri

gibi konularda tecrübe kazanılır.

4. Gıda ve Bitkisel Ürün Mevzuatını Öğrenmek

Aktarların sattığı ürünler Gıda, Tarım ve Orman Bakanlığı’nın kontrolündedir. Bu nedenle:

• Satışı yasaklı bitkileri bilmek

• Etiketleme ve ambalaj kuralları

• Uygunluk belgeleri

• Bitkisel ürünlerin gıda olarak mı yoksa takviye olarak mı satıldığı

• Sağlık beyanı yasağı gibi yasal hususlar

öğrenilmelidir.

5. Dükkan Açmak ve Ruhsat Almak

Aktar dükkânı açmak için gerekli işlemler şunlardır:

• Vergi levhası alınması

• Esnaf ve sanatkârlar odasına kayıt

• Gıda satış ruhsatı

• Belediyeden işyeri açma ruhsatı

• Ticaret odası kaydı (bazı yerlerde)

• Sağlık raporu ve ustalık belgesi (zorunlu olabilir)

Kimi aktarlar kendi markasını oluşturup internetten de satış yapmaktadır.

Hangi Okul ya da Eğitim Gerekir ?

Aktar olmak için zorunlu okul eğitimi olmasa da şu eğitimler ve belgeler fayda sağlar:

• Halk Eğitim Merkezi Aktarlık ve Baharatçılık Kursları

• Bitkisel Ürünler ve Doğal Tedaviler Atölyeleri

• Eczacılık Fakültesi mezunları için destekleyici bilgi

• Alternatif tıp kursları

• Mesleki Yeterlilik Kurumu (MYK) tarafından onaylı belgeler

• Ustalık ve kalfalık belgeleri (Mesleki Eğitim Merkezlerinden)

Kimlere Uygun ?

Aktarlık şu niteliklere sahip bireyler için uygundur:

• Bitkilere ve doğal ürünlere ilgi duyan

• Dikkatli ve titiz çalışan

• Müşteri ilişkileri güçlü

• Araştırmacı ve öğrenmeye açık

• Hafızası güçlü, ürün bilgisi yüksek

• Doğal yaşam ve sağlıklı beslenme konularına yakın

• Esnaf olarak iş yürütmeye uygun

• Sorumluluk sahibi ve güvenilir

Günlük / Haftalık Çalışma Saatleri

Aktarların çalışma düzeni esnaf statüsüne göre şekillenir:

• Hafta içi: 09.00 – 19.00

• Cumartesi: Genellikle açıktır

• Pazar: Bazı bölgelerde açık olabilir

• Haftalık çalışma süresi: 50 – 60 saat

• Yoğun dönem: Kış aylarında bitki çayları ve bağışıklık destek ürünleri nedeniyle yoğunluk yaşanır

Yıllık İzin Hakkı ve Tatil Durumu

Kendi işini yapan aktarlarda izin planlaması serbesttir. Ancak:

• Esnaf olarak çalışanlar yılda 7 – 15 gün tatil yapabilir

• Kurban, bayram gibi dönemlerde çalışmaya devam edilir

• Tatil yapmak için dükkânın kapatılması veya vekil bırakılması gerekir

Ortalama Maaşlar (Türkiye Şartlarında)

2025 yılı itibariyle aktarların kazancı büyük ölçüde iş yoğunluğu, ürün çeşidi ve lokasyona göre değişir:

Çalışan Statüsünde (bir aktar yanında çalışan)

• Başlangıç maaşı: 17.000 TL – 22.000 TL

• Deneyimli personel: 23.000 TL – 30.000 TL

Kendi Dükkanını Açan Aktar

• Küçük esnaf düzeyinde aylık kazanç: 25.000 TL – 40.000 TL

• Merkezi ve turistik bölgede iş yapanlar: 50.000 TL – 80.000 TL+

• Online satış yapan markalı aktarlarda: 100.000 TL üzeri ciro potansiyeli

Ek gelir kaynakları:

• Doğal kozmetik ürün satışı

• Bitkisel sabun, krem üretimi

• Takviye edici gıda ürünleri

• Online kurs ve danışmanlık hizmetleri

Sosyal Haklar

Kendi işini yapan aktarlarda:

• Bağkur sigortası yapılması gerekir

• Vergi mükellefi olunur

• Yıllık gelir beyanı yapılır

• İsteğe bağlı emeklilik planı oluşturulabilir

Bir işyerinde çalışan aktarlarda:

• SGK sigortası yapılır

• Kıdem ve ihbar tazminatı

• Yıllık izin hakkı

• Fazla mesai ve resmi tatil ücretleri

• Asgari geçim indirimi

İş Bulma Alanları ve Potansiyeli

Aktarların çalışabileceği yerler:

• Bitkisel ürün mağazaları

• Organik pazarlar

• Geleneksel aktariye dükkânları

• Baharat toptancıları

• Zincir doğal ürün mağazaları

• E-ticaret sitelerinde satış ve danışmanlık

• Üretici firmalar için danışmanlık

• Turistik bölgelerde yerel ürün satışı

Bitkisel ürünlere olan ilgi arttıkça, bu alandaki iş potansiyeli de büyümektedir.

Türkiye’de Yapılabilirliği

Aktarlık, Türkiye’nin hemen her bölgesinde yapılabilir. Özellikle:

• İstanbul, Ankara, İzmir gibi büyükşehirler

• Kapalıçarşı, Eminönü, Tarihi Kemeraltı gibi geleneksel pazar yerleri

• Bursa, Gaziantep, Konya gibi otantik kültüre sahip iller

• Turistik bölgeler (Kapadokya, Bodrum, Antalya)

aktarlık mesleği için uygun lokasyonlardır.

Kaç Yaşında Başlanabilir, Kaç Yaşına Kadar Sürdürülür ?

• Mesleğe başlangıç yaşı: 18 – 25 arası idealdir

• Genç yaşta çırak olarak başlanabilir

• 30 yaş ve sonrası kendi işini kurma dönemi olabilir

• Fiziksel zorluk içermediği için 60 yaşa kadar sürdürülebilir

• Emeklilik sonrası da yapılabilecek bir meslektir