Serbest Muhasebeci Mali Müşavir (SMMM) Nasıl Olunur ? Ne Kadar Kazanır ?

Meslek Tanımı

Serbest Muhasebeci Mali Müşavir (SMMM), şirketlerin ve şahıs işletmelerinin muhasebe kayıtlarını tutan, vergi beyannamelerini hazırlayan, mali tablolarını düzenleyen ve finansal işlemlerini yasal mevzuata uygun şekilde yürüten yetkili kişidir. SMMM’ler aynı zamanda işletmelere mali danışmanlık hizmeti sunar ve vergi mevzuatı konusunda rehberlik eder.

Bu unvan, mesleki yeterlilik belgesiyle kazanılan ve Türkiye’de kamu güvencesi altında yürütülen yasal bir meslek statüsüdür. Serbest olarak ofis açılabilir veya bir şirketin muhasebe departmanında görev alınabilir. Mali müşavirler Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği'ne (TÜRMOB) bağlı olarak çalışırlar.

Serbest Muhasebeci Mali Müşavir (SMMM) Nasıl Olunur ?

SMMM olabilmek için belirli eğitim ve staj süreçlerinden geçmek ve ilgili sınavlarda başarılı olmak gerekir. Aşağıda bu mesleğe ulaşmak için izlenmesi gereken tüm adımlar detaylı şekilde sunulmuştur:

1. Lise Mezuniyeti ve Üniversiteye Hazırlık

SMMM olmak isteyen bireylerin öncelikle lise eğitimini tamamlaması gerekir. Sayısal veya eşit ağırlıklı liseler tercih edilebilir. Üniversite giriş sınavı olan YKS’ye girilerek, uygun bölümlere yerleşmek gereklidir.

2. Üniversite Eğitimi

SMMM olabilmek için en az lisans düzeyinde eğitim zorunludur. Aşağıdaki bölümlerden mezun olmak şarttır:

• İşletme

• İktisat

• Maliye

• Ekonomi

• Kamu Yönetimi

• Bankacılık ve Finans

• Uluslararası Ticaret ve Finansman

• Muhasebe ve Denetim

Bu bölümler 4 yıllıktır ve bazı özel durumlarda AÖF (Açıköğretim Fakültesi) mezunları da başvuruda bulunabilir.

3. Staja Giriş Sınavı (SGS)

Lisans mezunları, TÜRMOB tarafından düzenlenen Staja Giriş Sınavı (SGS)’na katılarak başarılı olmalıdır.

• Sınav yılda birkaç kez yapılır

• Konular: Genel muhasebe, mali mevzuat, işletme, hukuk, iktisat

• Başarılı olan adaylar 3 yıl sürecek staj programına başlar

4. 3 Yıllık Staj Süreci

SGS'yi geçen adaylar TESMER (Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Eğitim Merkezi) denetiminde 3 yıl boyunca staj yaparlar.

• Serbest çalışan bir mali müşavirin yanında ya da bir firmada fiilen muhasebe alanında görev alınır

• Yıllık denetim ve raporlamalar yapılır

• Eğitsel seminerlere katılım zorunludur

5. SMMM Yeterlilik Sınavı

Stajın tamamlanmasının ardından SMMM Yeterlilik Sınavı’na girilir.

• Sınav konuları: Vergi hukuku, muhasebe uygulamaları, denetim, hukuk, finansal yönetim, meslek hukuku

• 7 oturumdan oluşur

• Tüm oturumları başarıyla tamamlayan aday, ruhsat almaya hak kazanır

6. Ruhsat Alımı ve Oda Kaydı

Tüm süreci tamamlayan birey, TÜRMOB’a bağlı bir ilin SMMM Odası’na başvurarak ruhsat alır. Ardından resmi olarak “Serbest Muhasebeci Mali Müşavir” unvanıyla çalışabilir.

Hangi Okul ya da Eğitim Gerekir ?

SMMM olabilmek için:

• Lise mezuniyeti

• Lisans düzeyinde eğitim (tercihen işletme, maliye, iktisat vb.)

• TÜRMOB’un Staja Giriş Sınavı ve 3 yıllık staj

• Yeterlilik sınavı

SMMM olabilmek için önerilen bazı üniversiteler:

• İstanbul Üniversitesi

• Ankara Üniversitesi

• Marmara Üniversitesi

• Gazi Üniversitesi

• Anadolu Üniversitesi (Açıköğretim dâhil)

• Ege Üniversitesi

• Dokuz Eylül Üniversitesi

• Hacettepe Üniversitesi

Kimlere Uygun ?

SMMM mesleği aşağıdaki özelliklere sahip bireyler için uygundur:

• Sayısal düşünme yeteneği gelişmiş

• Mali mevzuatı takip edebilen

• Dikkatli, düzenli ve titiz çalışan

• Raporlama ve belge düzenlemeyi seven

• Yasal sorumluluk bilincine sahip

• Problem çözme ve analitik düşünme becerileri olan

• Etik değerlere bağlı

• Sürekli değişen vergi ve finans sistemine ayak uydurabilecek bireyler

Günlük / Haftalık Çalışma Saatleri

SMMM'lerin çalışma süresi görev yaptıkları kuruma ve iş yoğunluğuna göre değişir:

Serbest Çalışanlar

• Esnek saatli çalışma

• Vergi dönemlerinde yoğun tempo (günde 10–12 saat)

• Hafta sonu çalışmaları olabilir

• Müşteri randevularına göre şekillenir

Firmada Çalışan SMMM’ler

• Haftada 5–6 gün

• Günde 8–9 saat

• Ay sonları ve vergi beyannamesi dönemlerinde ek mesai

Yıllık İzin Hakkı ve Tatil Durumu

Kendi Ofisini Açan SMMM’ler

• Yıllık izin esnek olarak kendisi tarafından belirlenebilir

• Vergi ve SGK beyan dönemleri dışında izin kullanmak tercih edilir

• Devlet resmî tatilleri bireysel planlamaya göre değerlendirilir

Şirketlerde Çalışan SMMM’ler

• İş Kanunu’na göre yılda en az 14 gün izin

• 5 yıl sonrası 20 gün, 15 yıl sonrası 26 gün

• Resmî tatiller ücretli izne tabidir

Ortalama Maaşlar (Türkiye Şartlarında)

2025 yılı itibariyle Serbest Muhasebeci Mali Müşavir maaşları görev şekline ve müşteri portföyüne göre değişir:

Ofis Açan SMMM’ler

• Küçük portföylü SMMM: 40.000 TL – 60.000 TL

• Orta ölçekli portföy: 60.000 TL – 100.000 TL

• Geniş portföy ve kurumsal müşteri çalışanlar: 150.000 TL – 300.000 TL+

Şirketlerde Maaşlı Çalışanlar

• Başlangıç seviyesi: 30.000 TL – 40.000 TL

• Deneyimli: 45.000 TL – 70.000 TL

• Mali işler müdürü pozisyonunda: 80.000 TL – 120.000 TL+

Ek gelir kalemleri:

• Dönemsel denetim hizmetleri

• Danışmanlık projeleri

• Online muhasebe hizmeti

• Beyanname başı ek ücretler

Sosyal Haklar

SMMM’lerin sahip olabileceği sosyal haklar şunlardır:

• SGK (Bağ-Kur üzerinden)

• Kıdem tazminatı (şirket çalışanıysa)

• Emeklilik hakkı

• Serbest meslek kazancı üzerinden vergi avantajları

• Ücretsiz seminer ve eğitimlerden yararlanma (TÜRMOB – TESMER)

• Hukuki destek ve meslek sigortası

• Oda temsil ve seçim hakları

İş Bulma Alanları ve Potansiyeli

SMMM'ler için iş alanları oldukça geniştir:

• Kendi muhasebe ofisini açmak

• Özel firmaların muhasebe/mali işler departmanında görev almak

• Mali danışmanlık şirketleri

• Vergi denetim firmaları

• STK’lar ve kooperatifler

• Belediyeler, kamu kurumları (şirket bazlı danışmanlık)

• Ticaret odaları, meslek birlikleri

• Bağımsız denetim hizmetleri

• Yatırım ve finans danışmanlığı firmaları

Türkiye’de işletme sayısının artması, her KOBİ’nin mali müşavirle çalışmak zorunda olması nedeniyle SMMM mesleği her dönemde talep gören bir meslektir.

Türkiye’de Yapılabilirliği

SMMM mesleği Türkiye'nin her il ve ilçesinde yapılabilir. Küçük şehirlerde müşteri portföyü daha az ama rekabet daha düşüktür. Büyük şehirlerde iş hacmi yüksek ancak rekabet daha fazladır. Ticaretin olduğu her yerde SMMM’ye ihtiyaç vardır. Online sistemlerin gelişmesiyle uzaktan müşteri yönetimi de yaygınlaşmaktadır.

Kaç Yaşında Başlanabilir, Kaç Yaşına Kadar Sürdürülür ?

• Üniversite mezuniyet yaşı: 22–24

• Staj süresi: 3 yıl

• SMMM ruhsatı alma yaşı: Ortalama 26–27

• Fiziksel kısıtlama olmadığından 65 yaş ve üzerine kadar sürdürülebilir

• Emeklilik sonrası da danışmanlık şeklinde devam edilebilir