Aile Hekimi Nasıl Olunur ? Aile Hekimi Ne Kadar Kazanır ?

Meslek Tanımı

Aile hekimi, bireylerin doğumdan ölüme kadar olan tüm yaşam sürecinde karşılaşabilecekleri sağlık sorunlarının önlenmesi, erken teşhisi, tedavisi ve izlenmesiyle ilgilenen birinci basamak sağlık hizmeti sağlayan tıp doktorudur. Çocuk, genç, yetişkin ve yaşlı bireylerin tamamına hizmet verir. Aile hekimleri sadece hastalıkların tedavisiyle değil, aynı zamanda hastalıkların önlenmesi, bağışıklama (aşı uygulamaları), gebelik takibi, kronik hastalıkların yönetimi ve sağlık eğitimi gibi koruyucu sağlık hizmetleriyle de ilgilenir.

Aile hekimliği sistemi Türkiye’de 2010 yılından itibaren ülke genelinde uygulanmaya başlanmıştır. Bugün her vatandaş, kendi ikametgah adresine göre kayıtlı olduğu bir aile hekimine sahiptir ve bu hizmetler tamamen ücretsizdir. Aile hekimleri genellikle Sağlık Bakanlığı’na bağlı Aile Sağlığı Merkezleri (ASM) bünyesinde görev yapar.

Aile Hekimi Nasıl Olunur ?

Aile hekimi olabilmek için aşağıdaki adımların eksiksiz şekilde tamamlanması gerekir:

1. Tıp Fakültesini Bitirmek

Aile hekimi olmak için ilk şart, bir tıp fakültesinden mezun olmaktır. Türkiye’deki devlet veya vakıf üniversitelerinin 6 yıllık tıp programını başarıyla tamamlayanlar “tıp doktoru” unvanını alır. Eğitim süresince temel tıp bilimleri, klinik bilimler ve staj uygulamaları yapılır.

• Eğitim süresi: 6 yıl

• Tıp fakülteleri ÖSYM sınavları (TYT – AYT) ile öğrenci alır

• Mezuniyet sonrası doktor unvanı kazanılır

2. Pratisyen Doktor Olarak Görev Almak

Tıp fakültesinden mezun olan kişiler, eğer uzmanlık eğitimi almazlarsa doğrudan pratisyen doktor olarak çalışabilir. Aile hekimliği sisteminde görev alan birçok doktor pratisyen hekimdir. Bu kişiler, Sağlık Bakanlığı’nın atamaları veya kura sistemi ile Aile Sağlığı Merkezi'nde görevlendirilir.

3. Tıpta Uzmanlık Sınavı (TUS) ile Aile Hekimliği Uzmanlığı Yapmak (İsteğe Bağlı)

Aile hekimliği alanında uzmanlaşmak isteyenler, TUS sınavına girerek Aile Hekimliği ihtisası yapabilir. Bu uzmanlık eğitimi 3 yıl sürer. Uzman aile hekimleri, pratisyen aile hekimlerine göre daha yetkin kabul edilir.

• Uzmanlık süresi: 3 yıl (klinik ve teorik eğitim)

• Eğitim süresi sonunda “Aile Hekimliği Uzmanı” unvanı alınır

Hangi Okul ya da Eğitim Gerekir ?

Aile hekimi olmak isteyen bireylerin aşağıdaki eğitim süreçlerinden geçmesi zorunludur:

• Lise eğitimi: Sayısal ağırlıklı dersler alınmalıdır

• Üniversite: Tıp Fakültesi (6 yıl)

• Gerekirse: TUS sınavıyla Aile Hekimliği Uzmanlığı (3 yıl)

Tıp fakülteleri için Türkiye genelinde en yüksek puanlarla öğrenci alan fakülteler arasında İstanbul Üniversitesi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara Üniversitesi ve Ege Üniversitesi gibi köklü kurumlar yer alır.

Kimlere Uygun ?

Aile hekimliği mesleği aşağıdaki kişilik ve beceri özelliklerine sahip bireyler için uygundur:

• İnsanlarla güçlü iletişim kurabilen

• Sabırlı ve empati yeteneği yüksek

• Tıbbi bilgileri sade bir dille aktarabilen

• Geniş yaş aralığına hizmet verebilen

• Toplum sağlığına katkıda bulunmayı isteyen

• Sürekli eğitim ve gelişime açık

• Dikkatli, titiz ve düzenli çalışan

• Kriz anlarında soğukkanlı kalabilen

Günlük / Haftalık Çalışma Saatleri

Aile hekimlerinin çalışma saatleri genellikle standart mesai saatleridir. Ancak bazı durumlarda ekstra nöbet veya mesai uygulanabilir.

• Hafta içi: 08.00 – 17.00 (genellikle)

• Hafta sonu: Tatil (istisnalar hariç)

• Acil durumlarda ev ziyareti gerekebilir

• Resmi tatillerde nöbet sistemi uygulanabilir

Haftalık çalışma süresi ortalama 40 saattir. Ancak yapılan hasta sayısı, kayıtlı nüfus ve bölgesel yoğunluğa göre iş yükü artabilir.

Yıllık İzin Hakkı ve Tatil Durumu

Aile hekimleri kamu personeli statüsünde çalıştığı için devlet memurlarına tanınan tüm izin haklarına sahiptir:

• 1 – 10 yıl arası çalışanlar: 20 gün yıllık izin

• 10 yıl ve üzeri çalışanlar: 30 gün yıllık izin

• Resmî tatillerde izinli sayılır (nöbet yoksa)

• Hastalık, doğum ve mazeret izni hakkı bulunur

Ayrıca yurtiçi ve yurtdışı kongre, seminer gibi etkinliklere katılım için idari izin verilebilir.

Ortalama Maaşlar (Türkiye Şartlarında)

Aile hekimi maaşları, görev yapılan bölgeye, uzmanlık durumuna ve hasta sayısına göre değişkenlik gösterir. Türkiye’de 2025 yılı itibariyle maaş aralıkları şu şekildedir:

Pratisyen Aile Hekimi

• Temel maaş: 45.000 TL – 55.000 TL

• Performansa dayalı ek ödeme: 10.000 TL – 30.000 TL

• Toplam: 55.000 TL – 85.000 TL arası

Uzman Aile Hekimi

• Temel maaş: 50.000 TL – 65.000 TL

• Ek ödeme: 15.000 TL – 40.000 TL

• Toplam: 65.000 TL – 100.000 TL arası

Maaşlar çalışılan bölgedeki nüfusa ve hasta başı yapılan işleme göre artış gösterebilir. Kırsal bölgelerde ek teşvik ödemeleri de yapılmaktadır.

Sosyal Haklar

Aile hekimleri Sağlık Bakanlığı'na bağlı olarak çalıştıkları için kamu görevlisi haklarından yararlanırlar:

• Emeklilik: 5510 sayılı kanuna göre prim ödemeleri yapılır

• SGK kapsamı: Emeklilik, sağlık, iş göremezlik dahil

• Sendikal haklar: Üyelik ve toplu sözleşme hakkı

• Fazla mesai ve nöbet ücreti ödemeleri yapılır

• İsteğe bağlı özel sigorta yaptırılabilir

Ayrıca kamu görevlilerine tanınan kıdem tazminatı, eş ve çocuk yardımı, tayin ve becayiş hakları da geçerlidir.

İş Bulma Alanları ve Potansiyeli

Aile hekimliği Türkiye genelinde yaygın ve sistematik olarak sürdürülen bir sağlık hizmetidir. Bu nedenle iş alanı oldukça geniştir:

• Aile Sağlığı Merkezleri (ASM)

• Sağlık Bakanlığı’na bağlı ilçe sağlık müdürlükleri

• Cezaevi revirleri

• Köy ve kasabalardaki sağlık ocakları

• Göçmen sağlığı merkezleri

• Özel klinikler (belirli şartlarda)

• Yurtdışı sağlık kuruluşları (denkliğe bağlı olarak)

Türkiye genelinde her mahalle ve ilçede aile hekimi ihtiyacı bulunduğu için iş bulma potansiyeli yüksektir. Ayrıca hekim açığı olan bölgelerde tayin, kura ve teşvik uygulamaları sıkça yapılmaktadır.

Türkiye'de Yapılabilirliği

Aile hekimliği sistemi Türkiye’de zorunlu ve yaygın bir sağlık hizmeti olduğundan dolayı bu meslek ülke genelinde her yerde icra edilebilir. Nüfus yoğunluğunun yüksek olduğu şehir merkezlerinden, kırsal bölgelere kadar geniş bir coğrafyada görev alınabilir. Özellikle yeni yerleşim alanları, yeni kurulan mahalleler ve göç alan bölgelerde aile hekimi ihtiyacı her zaman bulunmaktadır.

Devlet, az nüfuslu ve uzak bölgelerde görev alan aile hekimlerine ulaşım, barınma ve ek ödeme gibi teşvikler sağlamaktadır.

Kaç Yaşında Başlanabilir, Kaç Yaşına Kadar Sürdürülebilir ?

• Tıp fakültesine genellikle 18 – 20 yaş aralığında girilir

• Mezuniyet: Ortalama 24 – 25 yaş

• Pratisyen hekim olarak çalışmaya başlama: 25 yaş civarı

• Aile hekimi olarak uzun yıllar çalışılabilir

• Emeklilik yaşı: Kadınlar için 58, erkekler için 60 (sigorta başlangıcına göre değişir)

• 65 yaşına kadar aktif olarak çalışılabilir

Ayrıca emeklilik sonrası özel kliniklerde veya danışmanlık alanında çalışmaya devam edilebilir.