Saraç Nedir – Saraç Nasıl Olunur – Saraç Ne Kadar Kazanır?

Saraç Nedir?

Saraç; geleneksel olarak deri işleyerek at koşum takımları (eyer, üzengi, dizgin, sele, kemer gibi) yapan ve günümüzde deri çanta, kemer, cüzdan gibi aksesuarlar da üreten zanaatkârdır.

Tarihte özellikle atlı ulaşımın yoğun olduğu dönemlerde saraçlar, toplumun en önemli zanaatkârları arasında yer almıştır.
Günümüzde saraçlık; hem geleneksel el sanatlarının korunması hem de kaliteli deri ürünler üretimi açısından büyük bir değer taşımaktadır.

Saraçlar; deri kesme, şekillendirme, dikim, süsleme ve onarım işlerinde ustadır. Ürettikleri ürünler hem fonksiyonel hem de estetik özellikler taşır.

Saraç Nasıl Olunur?

Saraç olmak için izlenmesi gereken adımlar şunlardır:

1. Temel Eğitim Almak

• En az ilkokul veya ortaokul mezunu olmak yeterlidir.

• Ancak meslek liselerinin El Sanatları veya Deri Teknolojisi bölümlerinden mezun olanlar avantajlıdır.

2. Usta Yanında Çıraklık Yapmak

• Geleneksel olarak saraçlık, ustadan birebir öğrenilerek ilerler.

• Çıraklık sürecinde deri kesimi, dikiş teknikleri, süsleme sanatı ve onarım işleri öğrenilir.

3. Mesleki Eğitim Almak

• Halk Eğitim Merkezlerinde veya Mesleki Eğitim Merkezlerinde Saraçlık veya Deri İşlemeciliği kursları bulunur.

• Bu kurslar sayesinde kalfalık ve ustalık belgeleri alınabilir.

4. Deneyim ve Uzmanlık Kazanmak

• Farklı türde deri ürünler yaparak tecrübe kazanılır.

• Geleneksel desenler ve modern tasarımlar üzerinde çalışılarak ustalık seviyesi artırılır.

5. Kendi Atölyesini Açmak

• Belirli bir ustalık seviyesine gelen saraçlar, kendi iş yerlerini açarak bağımsız çalışabilirler.

Hangi Okul ya da Eğitim Gerekir?

Saraçlık için zorunlu bir üniversite eğitimi şart değildir, ancak avantaj sağlayan eğitimler şunlardır:

• Meslek Liseleri – Deri Teknolojisi Bölümü

• El Sanatları Bölümü (özellikle deri süsleme ve işlemeciliği)

• Halk Eğitim Saraçlık ve Deri İşlemeciliği Kursları

• Çıraklık Eğitim Merkezleri

Bu kurumlarda hem teorik hem de uygulamalı olarak deri işleme sanatı öğretilir.

Kimlere Uygun?

Saraçlık mesleği şu özelliklere sahip bireyler için uygundur:

• El becerisi gelişmiş ve sabırlı olanlar

• Sanatsal ve estetik bakış açısına sahip bireyler

• Dikkatli ve detaylara önem verenler

• Geleneksel el sanatlarına ilgi duyanlar

• Zanaatkârlıktan keyif alanlar

• Mekanik işler ve tasarım süreçlerinde yaratıcı olanlar

Saraçlık hem fiziksel hem de zihinsel dayanıklılık gerektiren bir meslektir.

Günlük / Haftalık Çalışma Saatleri

Saraçların çalışma düzeni esnektir:

• Günde 8-10 saat çalışmak normaldir.

• Haftada 5 veya 6 gün çalışılır.

• Kendi atölyesini işletenler iş yoğunluğuna göre çalışma saatlerini esnek belirleyebilir.

• Özellikle sipariş yoğunluğunda (bayramlar, fuarlar öncesi) fazla mesai yapılabilir.

Öz disiplin ve zaman yönetimi bu meslekte önemli bir avantajdır.

Yıllık İzin Hakkı ve Tatil Durumu

• Bir işverene bağlı çalışan saraçlar için İş Kanunu kapsamında 14-30 gün yıllık izin hakkı vardır.

• Kendi iş yerini işletenler tatil planlarını iş yoğunluğuna göre belirler.

• Bayramlar ve düğün sezonları gibi dönemlerde işler yoğunlaşabilir, bu dönemlerde tatil ertelenebilir.

Saraç Ne Kadar Kazanır?

Saraçların kazancı deneyime, ürün kalitesine, çalıştıkları yere ve müşteri kitlesine göre değişir:

• Yeni başlayan bir saraç: Aylık 17.000 TL - 22.000 TL kazanabilir.

• Deneyimli ustalar: Aylık 25.000 TL - 35.000 TL arası gelir elde edebilir.

• Kendi atölyesini işletenler veya özel sipariş alanlar: Aylık 40.000 TL ve üzerine çıkabilir.

Özellikle antika tarzı özel sipariş ürünler ve el yapımı lüks deri aksesuarlar daha yüksek kazanç sağlar.

Sosyal Haklar

• Bir iş yerinde sigortalı çalışan saraçlar SGK'ya bağlıdır:

  • Emeklilik hakkı

  • Sağlık sigortası

  • Yıllık izin ve kıdem tazminatı

  • Fazla mesai ödemesi

• Kendi iş yerini işleten saraçlar ise Bağ-Kur üzerinden sosyal güvenlik haklarına sahip olurlar.

İş Bulma Alanları ve Potansiyeli

Saraçların çalışabileceği alanlar şunlardır:

• Geleneksel saraç atölyeleri

• Deri çanta, kemer, cüzdan üretimi yapan atölyeler

• Turistik ürünler satan mağazalar

• El sanatları merkezleri ve fuarları

• Online el işi platformları (Etsy gibi)

• Sipariş üzerine kişisel deri ürün tasarımı yapan butik markalar

Türkiye'de geleneksel el sanatlarına ve doğal malzemeye olan ilgi yeniden arttığı için saraçlara olan talep artmaktadır.

Türkiye’de Yapılabilirliği

Türkiye, tarih boyunca saraçlık mesleğinin önemli merkezlerinden biri olmuştur:

• İstanbul, Bursa, Konya, Gaziantep gibi şehirler geleneksel deri işçiliğinin merkezlerindendir.

• El yapımı ürünlere olan ilginin artmasıyla birlikte modern tasarımlarla geleneksel saraçlık birleşmiştir.

• Devlet destekli el sanatları projeleri ve fuarları, yeni nesil saraçlar için büyük fırsatlar sunmaktadır.

Saraçlık, hem kültürel mirası yaşatmak hem de kaliteli, özgün ürünlerle kazanç sağlamak için Türkiye’de yapılabilirliği yüksek bir meslektir.

Kaç Yaşında Başlanabilir, Kaç Yaşına Kadar Sürdürülebilir?

• Başlama yaşı: Genellikle 16-18 yaş arasıdır (çıraklıkla başlanır).

• Ustalık: 20'li yaşların başında tam yetkinlik kazanılır.

• Sürdürme yaşı: Fiziksel sağlık elverdiği sürece 65 yaşına kadar ve daha sonrasında bile sürdürülebilir.

• Tecrübeli saraçlar ileri yaşlarda eğitmenlik veya özel sipariş üretim yaparak mesleğe devam edebilirler.