Irgat Nedir – Irgat Nasıl Olunur – Irgat Ne Kadar Kazanır?

Irgat Nedir?

Irgat, tarla, bahçe, bağ veya seralarda mevsimlik olarak çalışan, genellikle gündelik ücret karşılığı emek veren tarım işçisidir. Irgatlar; ekim, çapalama, sulama, budama, hasat ve ürün toplama gibi tüm tarımsal faaliyetlerde görev alır. Bu meslek, beden gücüne dayalı olduğu için fiziksel dayanıklılık gerektirir.

Irgatlık genellikle geçici veya sezonluk bir iş olarak yapılır. Türkiye’nin farklı bölgelerinde pamuk, zeytin, çay, üzüm, fındık, sebze ve meyve hasatlarında ırgatlara yoğun şekilde ihtiyaç duyulur.

Irgat Nasıl Olunur?

Irgat olmak için herhangi bir okul bitirme veya sertifika şartı bulunmaz. Genellikle aile mesleği olarak genç yaşta başlanır ya da kırsal kesimde yaşayan bireyler mevsimsel iş ihtiyacına göre bu mesleği icra eder.

1. Fiziksel Yeterliliğe Sahip Olmak

Irgatlık tamamen fiziksel güce dayalıdır. Uzun süre ayakta kalmak, eğilmek, taşımak, sıcakta ya da yağmurda çalışmak gerekir. Bu nedenle sağlıklı ve dayanıklı bireyler için uygundur.

2. Tarım Bilgisi ve Deneyimi Kazanmak

Her tarımsal ürünün farklı işleme şekli vardır. Irgatlar çalıştıkları alanlara göre zamanla deneyim kazanır:

• Fındık toplama (Karadeniz)

• Pamuk toplama (Güneydoğu)

• Zeytin hasadı (Ege)

• Üzüm budama ve bağ bozumu (İç Anadolu, Trakya)

• Seracılık (Antalya, Mersin)

3. Gündelikçi Olarak Çalışmak

Irgatlar genellikle köy muhtarları, tarım kooperatifleri ya da tanıdık çiftçiler aracılığıyla iş bulur. Çalışma süresi genellikle:

• Günlük yevmiye usulü

• Haftalık ya da aylık olarak belirlenir

• Genellikle grup hâlinde (çalışma ekibiyle) sahaya çıkılır

Hangi Okul ya da Eğitim Gerekir?

Irgatlık için herhangi bir zorunlu akademik eğitim yoktur. Ancak aşağıdaki eğitimler faydalı olabilir:

• Tarım il müdürlüklerinin verdiği meslekî tarım kursları

• Halk Eğitim Merkezlerinde açılan budama, ilaçlama, fide yetiştiriciliği gibi kurslar

• Ziraat odaları veya kooperatiflerin düzenlediği kısa süreli eğitimler

Bu kurslar, ırgatlık dışında sürekli tarım işçisi veya küçük çaplı üretici olma yolunu da açar.

Kimlere Uygun?

Irgatlık aşağıdaki özelliklere sahip bireyler için uygundur:

• Fiziksel olarak sağlıklı ve güçlü

• Uzun süre açık alanda çalışmaya uygun

• Sıcakta, soğukta, toprakta çalışmayı seven

• El becerisi olan

• Ekip çalışmasına yatkın

• Hızlı ve verimli çalışabilen

• Kırsal hayatla uyumlu

Günlük / Haftalık Çalışma Saatleri

Irgatlar genellikle gün doğumundan önce işe başlar. Çalışma düzeni:

• Günlük çalışma: 06.00 – 17.00 (hava durumuna bağlı)

• Öğle arası genellikle 1 saat

• Sezonluk işlerde haftada 6 – 7 gün çalışılabilir

• Haftalık ortalama çalışma süresi: 50 – 60 saat

Tarım sezonu dışında ise birçok ırgat farklı şehirlerde inşaat, temizlik ya da başka günlük işlerde çalışır.

Yıllık İzin Hakkı ve Tatil Durumu

Irgatlar genellikle:

• Sosyal güvenceleri olmadığı için resmî izin haklarına sahip değildir

• Tatil günleri, işin olmadığı veya yağmur gibi nedenlerle çalışmanın mümkün olmadığı günlerdir

• Kendi kararıyla birkaç gün çalışmaya ara verebilirler

Ancak tarım kooperatifleri ya da sözleşmeli çalışan ırgatlar, bazı sosyal haklara sahip olabilir.

Irgat Ne Kadar Kazanır?

2025 yılı itibariyle ırgatların kazancı genellikle günlük yevmiye üzerinden hesaplanır:

Günlük Ücretler (Bölgeye Göre Değişir)

• Karadeniz (fındık): 500 TL – 750 TL

• Ege (zeytin, üzüm): 600 TL – 800 TL

• Marmara (sebze-meyve): 550 TL – 750 TL

• Doğu / Güneydoğu (pamuk, domates): 400 TL – 600 TL

• Antalya / Mersin (sera): 550 TL – 750 TL

Aylık Ortalama Gelir

• Çalışılan gün sayısına göre 15.000 TL – 25.000 TL arasında değişebilir

• Barınma ve yemek bazı işverenler tarafından karşılanır (özellikle grup çalışmasında)

Not: Tarım sezonunun süresi bölgeye göre 2 – 6 ay arasında değişir.

Sosyal Haklar

• Serbest çalışan ırgatların SGK kaydı yoksa sosyal güvenceleri bulunmaz

• Çiftçi kooperatifleri veya büyük tarım işletmeleriyle sözleşmeli çalışanlarda:

  • SGK

  • Yemek ve ulaşım

  • Mevsimlik sigorta kaydı yapılabilir

Devlet destekli tarım projelerinde (TİGEM, Tarım ve Orman Bakanlığı) çalışanlar zaman zaman geçici işçi statüsünde sosyal haklara kavuşabilir.

İş Bulma Alanları ve Potansiyeli

Irgatlar için iş alanları oldukça geniştir ve mevsimsel olarak yoğunluk gösterir:

• Fındık, zeytin, pamuk, üzüm, domates, çay ve sebze-meyve hasatları

• Sera içi bakım ve toplama işleri

• Budama ve çapalama hizmetleri

• Fide dikimi, gübreleme

• Tarım fuarları ve ziraat destekli projelerde geçici işler

Türkiye’de Yapılabilirliği

Türkiye, tarım ülkesi olduğu için her bölgesinde ırgatlık yapılabilir. En yoğun çalışma alanları:

• Karadeniz: Fındık

• Ege: Zeytin, üzüm

• Güneydoğu: Pamuk, mercimek, mısır

• Akdeniz: Domates, muz, narenciye, seracılık

• Marmara: Sebze ve meyve üretimi

• İç Anadolu: Nohut, buğday, arpa

Mevsimsel göçle farklı illere gidilerek de çalışılabilir.

Kaç Yaşında Başlanabilir, Kaç Yaşına Kadar Sürdürülür?

• Irgatlık genellikle genç yaşta (16 – 18) başlanabilir

• Fiziksel olarak uygun olanlar 50 – 60 yaşına kadar çalışabilir

• Yaş ilerledikçe ağır işlerden daha hafif görevlere (seçme, ayıklama, bağlama) geçilir

• Deneyimli bireyler grup lideri veya tarla sorumlusu olabilir