Pilot Nedir – Pilot Nasıl Olunur – Pilot Ne Kadar Kazanır?

Pilot Nedir?

Pilot, yolcu veya kargo taşıyan hava araçlarını (uçak, helikopter, jet vb.) güvenli şekilde yöneten ve uçuş sürecini planlayan profesyonel havacılık görevlisidir. Pilotlar, sadece uçağı uçurmakla kalmaz; uçuş öncesi kontrolleri yapmak, hava trafik kontrolüyle koordinasyon kurmak, acil durumlara müdahale etmek ve uçuş sonrası raporları hazırlamak gibi birçok kritik görev üstlenir.

Pilotlar; sivil havacılıkta yolcu taşımacılığı, kargo taşımacılığı, özel jet uçuşları, hava ambulansı hizmetleri ve eğitim uçuşlarında çalışabilir. Askeri pilotluk ise ayrı bir uzmanlık alanıdır.

Kısacası pilot, uçuşun lideri, uçağın kaptanı ve yüzlerce kişinin hayatını emanet ettiği kişidir.

Pilot Nasıl Olunur?

Pilot olmak uzun, disiplinli ve maliyetli bir süreçtir. Aşağıda adım adım pilot olma süreci yer almaktadır.

1. Lise Mezunu Olmak

Pilot olmak için en az lise mezunu olmak zorunludur. Tercihen sayısal alanlardan mezun olanlar avantajlıdır. Özel pilotaj okullarına girişte üniversite diploması zorunlu değildir ancak birçok havayolu şirketi lisans mezunu olmayı tercih etmektedir.

2. Sağlık Şartları

Pilot olmak isteyen kişilerin Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM) tarafından yetkilendirilmiş sağlık merkezlerinden “1. Sınıf Sağlık Sertifikası” alması gerekir.

Sağlık açısından gerekli şartlar:

• Göz: Renk körlüğü, miyop/hipermetrop belirli sınırların üzerinde olmamalıdır

• Duyma: İşitme problemleri olmamalıdır

• Nörolojik ve psikolojik denge

• Kalp, tansiyon, şeker gibi kronik rahatsızlıkların bulunmaması

3. Yabancı Dil (İngilizce)

Uluslararası uçuşlarda çalışmak için iyi düzeyde İngilizce bilmek şarttır. Havacılık dili İngilizce olduğu için ATPL lisansı ve havayolu işe alımlarında bu özellik aranır.

4. Uçuş Okulu ve Pilotaj Eğitimi

a. Sivil Havacılık Üniversitesi veya Pilotaj Bölümü

Türkiye’de aşağıdaki üniversitelerde pilotaj bölümü mevcuttur:

• Türk Hava Kurumu Üniversitesi

• Okan Üniversitesi

• Özyeğin Üniversitesi

• İstanbul Gelişim Üniversitesi

• Girne Üniversitesi (KKTC)

Bu programlar genellikle 4 yıl sürer ve hem akademik hem uçuş eğitimi içerir.

b. Özel Uçuş Okulları

Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM) tarafından yetkilendirilmiş çok sayıda özel uçuş okulu vardır:

• Ayjet

• Turkish Aeronautical Association (THK)

• Atlantic Flight Academy (AFA)

• ERAH

• Hisar

• İstanbul Havacılık Akademisi (İHA)

Bu okullarda eğitim süresi ortalama 18–24 aydır.

5. Pilot Lisansları

Pilotlar için farklı lisans türleri vardır:

• PPL (Private Pilot Licence): Hobi ve özel uçuşlar için

• CPL (Commercial Pilot Licence): Ticari uçuşlar için gerekli lisans

• ATPL (Airline Transport Pilot Licence): Havayolu pilotlarının sahip olması gereken en üst düzey lisans

• IR (Instrument Rating): Aletli uçuş yetkisi

• MCC (Multi Crew Coordination): Çok pilotlu uçuşlar için koordinasyon eğitimi

Havayolu pilotu olabilmek için CPL + ATPL (frozen) lisansı zorunludur.

6. Havayolu Mülakatları

Pilotluk eğitimi tamamlandıktan sonra havayolu firmalarının açtığı pilot işe alım sınavlarına başvurulur. Süreç genellikle şu adımlardan oluşur:

• İngilizce sınavı

• Teknik testler (aerodinamik, navigasyon, meteoroloji)

• Simülatör mülakatı

• Psikolojik değerlendirme

• Panel görüşmesi

Hangi Okul ve Eğitim Gerekir?

Pilot olmak için şu eğitim yolları tercih edilebilir:

• Üniversitelerin Pilotaj Bölümü (4 yıllık lisans)

• SHGM onaylı özel uçuş okulları (18–24 ay)

• Yurtdışında pilotaj eğitimi (ABD, Kanada, Avrupa) – Dönüşte SHGM denklik gerekir

• İngilizce dil eğitimi (TOEFL, ICAO Level 4+)

Kimlere Uygun?

Pilotluk mesleği şu özelliklere sahip kişiler için uygundur:

• Stres altında hızlı ve doğru karar verebilenler

• Sorumluluk bilinci yüksek bireyler

• Fiziksel ve zihinsel dayanıklılığı olanlar

• Mükemmel el-göz koordinasyonuna sahip olanlar

• Teknoloji ve matematikle arası iyi olanlar

• Seyahat etmeyi ve farklı kültürleri tanımayı sevenler

• Takım çalışmasına yatkın kişiler

Günlük ve Haftalık Çalışma Saatleri

Pilotların çalışma saatleri uçuş planına göre belirlenir:

• Uçuş süresi haftalık en fazla 30–35 saat olabilir (yasal sınır)

• Görev süresi (uçuş + hazırlık + rapor): haftalık ortalama 50 saat

• Yurt dışı uçuşlar, gece uçuşları ve uzun menzilli rotalar da programa dâhildir

• Vardiyalı sistem uygulanır, hafta sonu ve resmi tatillerde çalışma olabilir

Yıllık İzin Hakkı ve Tatil Durumu

Pilotlar genellikle yılda 30 gün yıllık izin kullanabilirler. Ayrıca:

• Uçuşsuz günler (off days)

• Resmi tatillerde uçmayan personel için izin günleri

• Doğum, evlilik, hastalık izinleri

• Uçuş harici eğitim günleri

Uluslararası havayollarında çalışan pilotlar, yıllık 40–45 gün izin kullanabilir.

Pilot Ne Kadar Kazanır?

Pilot maaşları şirket, kıta, tecrübe ve uçuş tipi (kaptan veya yardımcı pilot) gibi etkenlere göre değişir.

Türkiye 2025 Ortalama Pilot Maaşları:

Yardımcı Pilot (First Officer):

• 60.000 TL – 90.000 TL

Kaptan Pilot (Captain):

• 120.000 TL – 180.000 TL

Uluslararası havayollarında kaptan pilot:

• 10.000 – 15.000 Dolar arası (aylık)

Ek kazançlar:

• Uçuş başı harcırah

• Yurt dışı görev ücretleri

• Lojman desteği

• İkramiye ve prim ödemeleri

Sosyal Haklar

Pilotların sahip olduğu sosyal haklar oldukça geniştir:

• SGK veya özel sigorta ile kapsamlı sağlık güvencesi

• Emeklilik primi

• Uçuş sigortası (hayat, kaza, iş gücü kaybı)

• Ücretsiz veya indirimli uçuş hakkı (personel + ailesi)

• Yıllık izin, resmi izin ve tatil hakları

• Lojman, taşıma, yemek destekleri

• Uluslararası görev ödenekleri

İş Bulma Alanları ve Potansiyeli

Pilotlar şu alanlarda görev alabilir:

• Havayolu şirketleri (THY, Pegasus, SunExpress, AnadoluJet vb.)

• Özel jet ve charter uçuşları

• Kargo taşımacılığı (DHL, FedEx, UPS vb.)

• Hava ambulansı hizmetleri

• Yangın söndürme ve hava gözlem uçuşları

• Askeri hava kuvvetleri (eğitim farklıdır)

• Uçuş eğitmeni olarak pilot okullarında görev

Türkiye ve dünya genelinde pilot ihtiyacı sürekli artmaktadır. Özellikle yeni nesil hava araçlarıyla birlikte genç pilotlara ihtiyaç büyüktür.

Türkiye’de Yapılabilirliği

Pilotluk Türkiye’de yüksek prestije sahip ve yapılabilirliği olan bir meslektir:

• THY ve Pegasus gibi büyük şirketler her yıl yeni pilot alımı yapar

• İstanbul Havalimanı gibi mega projeler havacılığı destekler

• Türkiye’de SHGM onaylı birçok kaliteli uçuş okulu bulunmaktadır

• Pilotaj bölümleri olan üniversiteler artmaktadır

• E-ticaretin ve kargo taşımacılığının gelişmesi pilot ihtiyacını artırmaktadır

Kaç Yaşında Başlanabilir, Kaç Yaşına Kadar Sürdürülebilir?

• Başlama yaşı: 18–25 yaş idealdir

• Lisans alındıktan sonra uçuş: 20 yaş itibarıyla başlar

• Emeklilik yaşı: Uluslararası uçuşlar için maksimum 65 yaş

• Eğitmenlik veya özel uçuşlar için 67–70 yaşına kadar görev sürdürülebilir

Sağlık kontrolleri düzenli olarak yapılır. Sağlık sorunu oluşursa aktif uçuş sona erdirilir.