Kamyoncu Nedir – Kamyon Şoförü Nasıl Olunur – Kamyoncu Ne Kadar Kazanır?

Kamyoncu Nedir?

Kamyoncu, çeşitli türdeki yükleri (inşaat malzemeleri, gıda ürünleri, sanayi ekipmanları, tekstil, mobilya vb.) şehir içi veya şehirler arası yollarla taşıyan, kamyon kullanma ehliyetine ve taşımacılık yetkilerine sahip profesyonel sürücüdür.

Kamyon şoförleri, lojistik sektörünün omurgasını oluşturur. Türkiye’nin dört bir yanına ürün ulaştıran bu meslek grubu, gıda tedarik zincirinden sanayiye, ihracattan e-ticarete kadar her alanda hayati rol oynar.

Kamyoncu olmak, yalnızca araç kullanmakla kalmaz; aynı zamanda yük güvenliği, zaman yönetimi, yol bilgisi, mevzuat bilgisi ve araç bakımı gibi pek çok alanda bilgi sahibi olmayı da gerektirir.

Kamyoncu Nasıl Olunur?

Kamyon şoförü olabilmek için belirli yasal yeterlilikler, belgeler ve ehliyet sınıfları gereklidir.

1. Ehliyet Türü: C Sınıfı

Kamyon kullanabilmek için C sınıfı sürücü belgesi gereklidir:

• B sınıfı ehliyeti olanlar, gerekli yaş ve deneyim şartını sağlayarak C sınıfına geçiş yapabilir.

• C sınıfı ehliyet, 3.5 tondan büyük motorlu taşıtları kullanmaya olanak tanır.

Gerekli Şartlar:

• En az 21 yaşında olmak

• En az ilkokul mezunu olmak

• Psikoteknik değerlendirme ve sürücü sağlık raporu almak

• Ehliyet kursuna kayıt yaptırmak ve sınavları başarıyla geçmek

2. SRC Belgesi (Yolcu ve Yük Taşımacılığı Yetki Belgesi)

Kamyoncu olarak çalışmak isteyen kişilerin SRC 4 belgesi alması zorunludur:

• SRC 4, yurt içi eşya-kargo taşımacılığı için gereklidir.

• SRC 3, uluslararası taşımacılık yapanlar için zorunludur.

Eğitim süresi: Genellikle 36 saat teorik ve uygulamalı eğitim verilir.
Belge, ömür boyu geçerlidir.

3. Psikoteknik Raporu

Kamyoncular, trafik güvenliği açısından yılda bir kez psikoteknik testten geçmelidir. Bu test, refleks, dikkat, el-göz koordinasyonu, stres kontrolü gibi ölçümleri içerir.

Hangi Okul ya da Eğitim Gerekir?

Kamyoncu olmak için belirli bir okul şartı yoktur. Ancak şu yollar ve kurumlar mesleğe hazırlık için önemlidir:

• MEB onaylı sürücü kursları (C sınıfı ehliyet için)

• SRC belgesi veren yetkili eğitim kurumları

• İŞKUR ve belediyelerin meslek edindirme kursları

• Meslek liselerinin motor, otomotiv, ulaştırma alanları (avantaj sağlar)

Bazı büyük lojistik firmaları, işe alım öncesi sürüş testi ve oryantasyon eğitimi uygular.

Kimlere Uygun?

Kamyon şoförlüğü şu özelliklere sahip bireyler için uygundur:

• Uzun saatler araç kullanabilen, fiziksel ve zihinsel dayanıklılığı olan kişiler

• Yalnız çalışmaktan rahatsız olmayan, sabırlı sürücüler

• Harita, navigasyon ve yön bulma konusunda başarılı bireyler

• Trafik kurallarına uyan, sorumluluk bilinci gelişmiş kişiler

• Soğukkanlı, dikkatli ve refleksleri güçlü bireyler

• Araç bakım ve mekanik konularına ilgili olanlar

Bu meslek, hem fiziksel hem de psikolojik açıdan dikkat ve öz disiplin gerektirir.

Günlük ve Haftalık Çalışma Saatleri

Kamyoncuların çalışma saatleri değişkendir ve genellikle yoğun olur:

• Şehir içi çalışanlar: Günde 8-10 saat, haftada 45 saat ortalama

• Şehirler arası çalışanlar: Yol güzergahına göre 10-14 saate kadar çıkabilir

• TIR ve uluslararası taşımacılık yapanlar: 3-4 gün süren seferler mümkündür

• Resmi dinlenme süresi: 4.5 saat sürüşten sonra 45 dakika mola

• Aşırı çalışma halinde yasal yaptırımlar ve ceza uygulanır

Yani kamyonculuk mesleğinde esnek ve düzensiz çalışma saatlerine uyum sağlamak şarttır.

Yıllık İzin Hakkı ve Tatil Durumu

Kamyoncuların yıllık izin hakları, 4857 Sayılı İş Kanunu'na göre belirlenir:

• 1-5 yıl arası çalışanlar: 14 gün

• 5-15 yıl arası: 20 gün

• 15 yıl üzeri: 26 gün

Ayrıca:

• Bayram ve resmi tatiller, çalışılan firmaya göre ücretli veya izinli olabilir

• Hafta tatili: Genellikle Pazar, ancak taşımacılıkta değişkenlik gösterebilir

• Hastalık, evlenme, doğum, ölüm gibi durumlar için yasal izin hakları vardır

Kamyoncu Ne Kadar Kazanır?

Kamyon şoförlerinin maaşları; taşıma türüne, deneyime ve çalışılan firmaya göre değişir:

2025 Türkiye Ortalama Maaşları:

Şehir içi kamyoncu:

• 25.000 TL – 35.000 TL

Şehirler arası çalışan kamyoncu:

• 35.000 TL – 45.000 TL

TIR / uzun yol / uluslararası taşıma:

• 45.000 TL – 60.000 TL

Ek gelirler:

• Yol harcırahı ve yemek parası

• Sefer başına prim ve taşıma ücreti

• Mola parası, köprü geçiş ücretleri karşılaması

Bazı firmalar sefer başına ödeme yapar; örneğin 1 uzun sefer için 3.000–6.000 TL ödeme yapılabilir.

Sosyal Haklar

Kamyoncuların yasal olarak sahip olduğu haklar şunlardır:

• SGK kapsamında sağlık ve emeklilik sigortası

• Kıdem tazminatı

• Fazla mesai ücreti ve yol tazminatları

• İzin hakları ve sendikal faaliyetlere katılım

• Araç sigortaları, iş kazası sigortası

• Servis, yemek desteği (bazı firmalarda)

Bazı uluslararası taşımacılık firmaları, yurt dışı çıkış harcı ve vize masraflarını da karşılar.

İş Bulma Alanları ve Potansiyeli

Kamyon şoförleri Türkiye'de geniş bir iş sahasına sahiptir:

• Lojistik firmaları (Borusan, Aras, Ekol, Mars vb.)

• Nakliye ve taşımacılık kooperatifleri

• Büyük inşaat şirketleri

• Tarım, sanayi ve üretim firmalarının taşıma departmanları

• Uluslararası lojistik firmaları (TIR taşımacılığı)

• İnşaat ve hazır beton sektöründe

• Gıda ve market zincirleri (Migros, A101, Şok, BİM taşıma birimleri)

İyi bir sicile ve deneyime sahip sürücüler, her zaman iş bulma konusunda avantajlıdır.

Türkiye’de Yapılabilirliği

Türkiye’de kamyon şoförlüğü yüksek talep gören ve yaygın yapılan bir meslektir.

• Kara taşımacılığı, Türkiye’de hâlâ en çok tercih edilen taşıma şeklidir.

• E-ticaretin ve sanayi üretiminin artmasıyla taşıma ihtiyacı büyümüştür.

• Özellikle Doğu-Güneydoğu illerinde ve büyükşehirlerde sürekli şoför ihtiyacı vardır.

• Yurt dışı taşımacılık yapan firmalar, pasaport ve vize sahibi deneyimli sürücülere sıkça iş sunar.

Kaç Yaşında Başlanabilir, Kaç Yaşına Kadar Sürdürülebilir?

• Başlama yaşı: En az 21 yaş (C sınıfı için)

• Çalışma süresi: Sağlık durumu elverdiği sürece 60 yaşına kadar sürdürülebilir

• Periyodik sağlık muayenesi ve psikoteknik testi şarttır

• Emeklilik: SGK kapsamında prim ve yaş şartları tamamlandığında emekli olunabilir